Trabzondaki Manastirlar
Karadeniz'in her bölgesi doğa harikası olarak karşımıza çıkar ama Trabzon tarihi dokusu ile de diğer şehirlerden farkını konuşturur. Özellikle mistik atmosferiyle Trabzon'da tarihi manastırlar insanları kalbinden vurur. Pek çok insan Sümela Manastırı dışındaki diğer bu önemli manastırları bilmez. Aralarında en çok tanınan ve ziyaret alan Sümela Manastırı'dır. Diğerleri biraz kendi hallerine bırakılmış.
Trabzon'da tarihi manastır toplamda 5 adet manastır var. Bunların üçü (Sümela, Vazelon, Kuştul), zamanında kardeşçe farklı inançların bir arada yaşadığı Maçka şehrinde inşa edilmiş.
O zaman, en popüler olanından bahsetmeye başlayalım.
1 - Sümela Manastırı
Trabzon'da tarihi manastır denilince şüphesiz ilk akla geleni Sümela Manastırı. İnsan hayret ediyor ta buralara bunu nasıl inşa etmişler diye. Upuzun bir merdiveni tırmandıktan sonra Sümela Manastırı'na ulaşabiliyorsunuz. Yol yorucu. Ancak hem kelimenin tam anlamıyla hem de mecazi anlamıyla nefes kesen türden bir yoruculuk.
Halk arasında Meryem Ana olarak da anılan Sümela Manastırı, Trabzon'un Maçka ilçesindeki Altındere Köyü'nde yer alıyor. Yüksek dağlardaki bu manastır, Bizans İmparatoru I. Theodosius dönemindeki iki rahip tarafından kurulmuş.
Manastırı yaz (09.00-19.00) ve kış (08.00-16.00) dönemleri ziyaret edebilirsiniz. Puslu bir havada buraya gelmek bayağı etkileyici olabilir.
Sümela Manastırı'na varmadan önce Altındere Milli Parkı'na giriş için de bir ücret talep ediyorlar. Altındere Milli Parkı için 10 TL giriş ücreti isteniyor. Toplamda 50 TL ödemeniz gerekiyor. Müze kartınız var ise sadece vadiye giriş ücretini ödeyip ücretsiz içeri geçebilirsiniz.
2 - Vazelon Manastırı
Vazelon Manastırı da Maçka ilçesinde yer alıyor. Kiremitli Köyü'nde bulunan bu Yunan manastırı, şehir merkezine 40 kilometre uzaklıkta konumlanıyor. Sümela Manastırı'na da yakın bir mesafede. Hatta Vazelon Manastırı'nın, Sümela Manastırı'ndan elde edilen para ile inşa edildiği de söyleniyor. Aynı gün bu iki manastır belki gezilebilir.
Yapım tarihi ile ilgili çok da kesin bilgi olmamakla beraber bu manastırın İncil'deki Vazelon (Yahya) Peygamber'e adandığı söyleniyor. Biliyorum aklınıza vazelini çağrıştırıyor ama ilk olarak Zeouvalon ismi ile anılsa da zamanla Vazelon'a dönüşmüş.
Kuzeyindeki dış duvarlarında cennet, cehennem ve mahşer günü ile ilgili freskler görebilirsiniz.
Sümela Manastırı'ndan daha eski bir tarihe sahip olmasına rağmen ne yazık ki onun kadar bir üne sahip değil. Ayrıca Anadolu'nun ilk manastırlarından biri olduğu da belirtiliyor. Peki, yapım tarihi hakkında net bir bilgi yokken Sümela Manastırı'ndan daha eski olduğu bilgisini bilim insanları nasıl söylüyor? Tahminen M.S. 270 yılında kurulduğunu düşünüyorlar. Bununla birlikte Sümela Manastırı'nın Vazelon Manastırı'na Kuştul dahil mum vergisi ödediği bilgisinden yola çıkarak bu bilgiye varıyorlar.
Şimdiden uyarayım gerçekten zorlu bir yolu var. Kendi haline bırakıldığı için düzgün bir araç yolu da yok. Kendi aracınız ile gidecekseniz böyle bir yola uygun olup olmadığından emin olun, yol kötü ama maceranın bol olduğunu söyleyebilirim.
3 - Kuştul Manastırı
Maçka bölgesi adeta manastır yuvası demiştik. Trabzon'un tepelerindeki o mistik dini yapılar hep Maçka'ya inşa edilmiş. Gözden uzak, yukarılarda hepsi... Ulaşmak için zorlu yollardan geçmeniz gerekiyor hep. Bu sefer Şimşirli-Kuştul Köyü'ne doğru gidiyoruz.
8. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen Kuştul Manastırı bir kaya yapının üzerine konumlandırılmış. 1923 tarihinde nüfus mübadelesi sırasında manastır boşaltılmış.
Gövdesi ve yıkılmış duvarları günümüze kadar gelmeyi başarabilmiş sadece. Tek giriş kapısı ve 72 odası var.
Üç patikadan buraya ulaşım sağlanabiliyor. O kadar güzel bir yere konumlanmış ki aslında hem bölgeye hakim hem de en üst kısmından deniz görülebiliyor.
4 - Kaymaklı Manastırı
Manastırlar, ulaşılması zor yerlere hep inşa edilecek değildi ya! Bu seferki manastır ise Ortahisar'daki Boztepe Mahallesi'nin Değirmendere Vadisi'ne bakan tarafında, şehir merkezine 3 kilometre uzaklıkta karşımıza çıkıyor.
Ortodoks cemaati tarafından 1424 yıllında inşaatına başlanılan Kaymaklı Manastırı'nın, Hz. İsa'ya ithafen yapıldığı söyleniyor. Etrafında da onu çevreleyen duvarlar yer alıyor. Kaymaklı Kilisesi manastırın merkezinde bulunuyor.
5 - Kızlar Manastırı
14. ve 15. yüzyılda yapıldığı düşünülen Kızlar Manastırı, Ortahisar'daki Boztepe Mahallesi'nin güney yamacında yer alıyor. Şehir içine çok yakın, yani şehir içi ulaşım ile buraya varabilirsiniz.
Burası aynı zamanda Panagia Theoskephastos Manastırı veya Theotokos Theoskepastos Manastırı olarak da biliniyor. Kayaların içine inşa edilen manastırın en yüksek bölümünde ise Konstantinos'un anıt mezarı var. Birkaç kere bakım gören manastır, 19'uncu yüzyılda ek yapılar ile genişletilerek bugünkü haline kavuşturuldu.
Hepsi birbirinden ilginç… Hepsi birbirinden köklü bir tarihe sahip. Doğanın içinde sağlam bir macera yaşamak isteyenler Trabzon'daki bu mistik manastırlara bir macera rotası hazırlayabilirler.
Şimdiden iyi seyahateler dilerim!
